e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Vischnancas, Corporaziuns da Visitaziun  Visconti Famiglia tal. regenta dal ducadi da Milaun. En ils onns 1330 e 1340 han els furmą in stadi regiunal lumbard. Il 1335 ha Azzone acquistą la suveranitad sur il territori da la diocesa da Com, damai era sur la Vuclina e la Val Clavenna. Buorm č dentant restą suttamess a l'uvestgieu da Cuira ed č passą il 1350, ens. cun il Puschlav, al domini dals V. Suenter l'assassinat da Barnabņ il 1385 ha ses nev Gian Galeazzo surpiglią il domini (1351-1402). Mastino, il figl da Barnabņ, n'ha betg pudģ far valair visavi ses bab il dretg da successiun cunter Gian Galeazzo ed ha chattą durant la fugia da ses cusrin protecziun tar l'uv. Hartmann von Werdenberg-Sargans a Cuira; per renconuschientscha ha Mastino regalą a quel il 1404 il contadi da Buorm, la Val Puschlav e la Vuclina. A questa uschen. donaziun da Mastino čn sa referids ils Grischuns il 1512 e - snegond cun raschun sia legitimitad - ils Vuclinais a chaschun da lur separaziun dal Grischun il 1620. Il 1406 ha Giovanni Maria (assassiną il 1412) cedģ en feud a Giovanni Malacrida da Müsch il Puschlav ch'ha protestą energicamain cunter quella decisiun ed č perquai sa laschą recepir dus onns pli tard en la LCD. A partir da quel mument č la tur da Piattamala a Campocologno, situada en ina posiziun strategica, daventada impurtanta sco punct da defensiun en quel lieu da cunfin. Cun Filippo Maria (successur da Giovanni Maria) čn ils V. morts ora il 1447. Sia figlia Bianca Maria era maridada cun Francesco I Sforza ch'ha surpiglią il 1450 il domini en il ducadi da Milaun. Dal temp dals V. ha Milaun, sco center fitg dinamic dal ducadi, guadagną impurtanza per il commerzi grischun, p.ex. sin las fieras da Com, Clavenna e Buorm e quellas tessinaisas. La constituziun agressiva ed expansiva dal stadi milanais sut ils V. ha era augmentą la relevanza strategica dals pass grischuns. Galeazzo V. č vegnģ engaschą dal duca da Milaun, Ludovico Maria Sforza, sco mediatur en la Pasch da Basilea dal 1499 ch'ha terminą las guerras svabaisas ed obligą las Otg Dretgiras da renconuscher la suveranitad austriaca.  Litteratura: F.O. Semadeni, La donazione di Mastino V. al Vescovo Armanno di Coira, 1404, en: Il Grigione italiano, 1950, nr 15; G. Schmid, Die Rätischen Bünde in der Politik Mailands zur Zeit der Sforza, en: JHGG, 1965, 1-184; Schnyder, Handel und Verkehr 1, o.t. 35-42. Adolf Collenberg  Vischnancas, Corporaziuns da Visitaziun  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: