Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents Mesiras, Ir aMesocco lemma sequent

Mesocco
Il chastè da M. è la fortezza la pli impurtanta dal Grischun ed ina da las pli impressiunantas da la Svizra. Situà sin in sparun grippus a ca. 800 m, dominescha el il fund da la val al sid dal vitg. Menziunà il 1219, ha el existì gia en il temp autmedieval; chats archeologics dattan perditga d'abitadis dapi il temp neolitic. La construcziun da la tur principala, ch'ha modifitgà l'implant originar, è succedida tr. il 1150 ed il 1200. En il 13. tsch. ha il cumplex obtegnì in nov mir da tschinta che circumdava l'entir areal fortifitgà. Ulteriuras restructuraziuns èn suandadas en il 14. tsch. ed a l'entsch. dal 15. tsch. (amplificaziun e modificaziun da la fortezza). Durant ca. quatter tschientaners è il chastè stà la sedia dals baruns de Sax, signurs dal Mesauc. Il 1480 ha il condottiere Gian Giacomo Trivulzio acquistà dals de Sax la signuria sur il Mesauc cun tut ils dretgs e possess, inclus il chastè; el ha rinforzà il mir dal chastè ch'el ha transfurmà en ina fortezza cun in'artigliaria imposanta, considerada sco "superabla mo per tradiment u fomaz". Il 1496 è Trivulzio entrà en la LG, s'obligond da furnir, en cas da basegn, armas e proviant dal chastè, quai ch'è daventà necessari en la Guerra svabaisa ed en la Guerra da Müsch. Il 1526 han las Trais Lias ordinà la destrucziun dal chastè; el è vegnì consolidà il 1925-26 e restaurà complettamain il 1996-2010. Il chastè, che s'extenda sin tut la surfatscha dal grip, ha la furma d'in poligon irregular lunghent; il mir da tschinta vegn rinforzà da tschintg turs en furmas diversas. A l'intern dal mir eran las dimoras dals signurs, dals schuldads e da la servitid, ils magasins per las armas ed il proviant, la fundaria, la chascharia, il furn, la cisterna ed in avieuler, a l'intern dal chastè è sa mantegnida la baselgia da S. Carpoforo che existiva gia en il 6./7. tsch. e ch'è vegnida reconstruida en l'11. tsch., cun in campanil romanic. Al pe dal chastè sa chatta la baselgia romanica da S. Maria, attestada gia il 1219.


Litteratura:
Clavadetscher/Meyer, Burgenbuch, 248-55; W. Meyer, E. Maurer, M.: castello e chiesa Santa Maria del Castello, 1985; C. Santi, Fonti per la storia del castello di M., 1988; D. Lardelli, Dal Castello di M. al Passo del San Bernardino, 2004; A. Carigiet, M., castello - un’indagine a posteriori sulla storia edilizia, en: QGI, 79/2010, 157-74.

Cesare Santi

lemma precedents Mesiras, Ir aMesocco lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: