Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents Poeschel, ErwinPolitica d'economia lemma sequent

Pol [Pool], Luzius
* 18-3-1754 a S. Murezzan, † 2-12-1828 a Fadrein, ref., da Malix e Luzein (1791). Figl da Jan Tamin, chalger, e dad Anetta n. Castel, da Pany. ∞ 1787 Elsa n. Flütsch, figlia da Christian, pur, da Pany. Instrucziun umanistica e teol. tar il plevon Luzius Bansi 1764-72, cun il qual el è sa trategnì tar ils herrnhuterans a Neuwied (Rheinland) 1769-70. Recepì en la Sinoda retica 1772. Plevon a Scuders 1772-75, Luzein 1776-90 e Fläsch 1792-99. P. ha publitgà temporarmain las «Öffentliche Nachrichten» ed il «Merkur Hohenrätiens» (simpatisant franz.) ed è vegnì arrestà il matg 1799 dals Austriacs sco aderent da l'adesiun dal Grischun a la Confed. svizra e deportà a Puntina e Graz. Durant quel temp ha el absolvì studis univ. en scienzas natiralas e tecnicas. Suenter ses return da Graz en il Grischun il 1801, è P. crudà en ina crisa religiusa ed ha puspè prendì domicil a Neuwied il 1802-03. Alura è el stà plevon a Malix (1803), Luzein (1804-14) e Fadrein (avant il 1823, senza uffizi). Decan da la Sinoda 1821. Lavurs da piunier en connex cun la correcziun da la Landquart suenter il 1803. Relasch scientific voluminus en botanica ed entomologia alpina. Piunier sin il champ da la geografia ed agronomia alpina en il Grischun, alpinist, promotur da la scola elementara e pur. Confundatur da la Nova societad economica 1803, collavuratur dal «Neuer Sammler» (edì en sia stamparia a Luzein a partir dal 1809) e confundatur da la Societad grischuna per la perscrutaziun da la natira 1825. Contacts intensivs cun ils scienziads da ses temp, tr.a. cun Placi a Spescha, Johann Baptista Cattani, Carl Ulysses von Salis e Johann Georg Amstein. Var 700 volums da sia biblioteca sa chattan en la Biblioteca chant. a Cuira.


Archiv:
ASGR, relasch.

Litteratura:
J. Zimmerli, Dekan Luzius P. (1754-1828), 1923; Bedeutende Bündner 1, 374-82; NBZ, 23-1-1971; H. Finze-Michaelsen, Pioniergeist im Prättigau. Luzius P. 1754-1828, 2004; C. Jörg, Eigenständige Privatbibliotheken in den historischen Buchbeständen der Kantonsbibliothek und des Staatsarchivs Graubünden, en: BM, 2005, 162-65; D.L. Fischer, Der Bündner Theologe Lucius P. und die Landquartkorrektion, en: Wasser, Energie, Luft, 2009, nr 3, 227-30.

Karin Marti-Weissenbach

lemma precedents Poeschel, ErwinPolitica d'economia lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: