e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Chalavaina Chalenders  Chalender gregorian Decretà da papa Gregor XIII il 1582. El ha remplazzà il chalender giulian ch'aveva diesch dis retard sin l'onn solar. La Dieta da las Trais Lias ha però scumandà (per motivs confessiunals) d'adoptar il chalender gregorian, provocond qua tras grondas protestas da vart dals Vuclinais. Ils Mesolcinais han stuì revocar l'introducziun gia succedida. Las vischnancas cat. han alura introducì quel durant l'occupaziun austr. dal 1623-24. En las vischnancas pariteticas (Beiva, Quatter Vitgs), nua che mintga part viveva per regla tenor ses agen chalender a partir da la mesadad dal 17. tsch., hai dà savens dispitas, perquai che las differenzas tr. ils dus chalenders (17. tsch. 10 dis, 18. tsch. 11) disturbavan il commerzi. Il 1745 ha Beiva acceptà sco emprima vischnanca ref. il chalender gregorian, suandada da la Bergiaglia e da l'Engiadin'Ota (1783), da Cuira (1784) e da las ulteriuras vischnancas grischunas (a partir dal 1801), per finir da Sent, Aschera, Crusch e.P. ed Avras (1812). En numerusas vischn. ha l'introducziun provocà grondas dispitas.   Litteratura: F. Maissen, Der Kalenderstreit in Graubünden (1582-1812), en: BM, 1960, 253-73. Adolf Collenberg  Chalavaina Chalenders  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: