Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents Frauenberg, vonFreie Rätier, Der lemma sequent

Fravi
Term utilisā en Sur- e Sutselva per designar il mastergn il pli vegl ed il pli derasā en la regiun alpina. En il Grischun rum. existan, ultra dal fravi, anc duas furmas da pleds per quest mastergn: il farrer en l'Engiadina resp. il farer en il Surmeir (rg: ferrer) ed il faver en l'Engiadina Bassa ed en Val Müstair. F. deriva dal lat. fabricu(m), ferrer da ferrariu(m), in emprest dal lumbard ferrer. Il lavuratori dal fravi č la fravgia u la fuschina. Sia occupaziun principala consistiva en il batter fier per la construcziun singula ed en massa d'utensils per lavurs en chasa ed sin la champagna, d'objects da diever, dad armas e dad elements per manadiras da transport. L'impurtanza dal fravi č creschida cun l'introducziun dal transport organisā sur las Alps (ports, rodas) e cun l'augment dal traffic e da l'industria da minieras en la Currezia dapi il 13. tschientaner. En vischinanza da las minieras, attestadas gia baud al Bernina, en la Val S-charl, al Pass dal Fuorn, en la Val d'Err (Surmeir), a Tavau ed en la Val d'Alvra (Alvagni, Bravuogn) sco era en il Schons, il Valragn ed il Mesauc, vegniva il fier elavurā per gronda part da fravis indigens en fravgias, fuschinas u ferreras. Fin enturn il 1400 čn doc. en il Grischun 32 fravis cun num, ca. 50% da quels a Cuira. Dapi il 13. tsch. cumpara il fravi savens en doc. sco perditga, q.v.d. ch'el appartegneva als boni homini (umens da confidenza) e per gronda part era al stan dals liberi (libers da persuna). Div. toponims dattan perditga da l'elavuraziun dal fier, p.ex. Ferrera en il Schons, Farera en la Val d'Alvra e Farrera a Trun che derivan tuts da ferraria en il senn da "miniera da fier".


Litteratura:
Bundi, Besiedlung, 632-38; C. Santi, I magli o ferriere, en: Almanacco Mesolcina e Calanca, 64/2001, 151-53.

Martin Bundi

lemma precedents Frauenberg, vonFreie Rätier, Der lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: